Małże nowozelandzkie

Małże nowozelandzkie (Perna canaliculus) w ostatnich latach stały się obiektem intensywnych badań ze względu na ich właściwości i skuteczność we wspomaganiu leczenia przeróżnych problemów zdrowotnych u podstawy których leży przede wszystkim stan zapalny. Uwaga badaczy kieruje się przede wszystkim w kierunku wpływu składników ciała małży na układ ruchu.

Małże mają duży potencjał terapeutyczny we wspomaganiu leczenia RZS (reumatoidalnego zapalenia stawów), OA (choroba zwyrodnieniowa stawów), astmy i dolegliwości jelitowych. Najbliższe lata zapewne ujawnią mechanizmy i skuteczność działania składników ich ciała, stawiając te niepozorne organizmy w zupełnie nowym świetle. Dotychczasowe badania wykazują jednoznacznie, że małże mają właściwości przeciwzapalne, przeciwutleniające, przeciwnadciśnieniowe, przeciwbakteryjne, przeciwtrombinowe i przeciwzakrzepowe.

Choroba zwyrodnieniowa stawów (OA) to schorzenie dotykające psy w różnym wieku. Częstość jej występowania rośnie z wiekiem i jest zależna od czynników ryzyka. Mamy zwyrodnienia pierwotne, które mogą być wrodzone lub o nieznanej przyczynie lub nabyte będące następstwem uszkodzeń w wyniku urazów, działania czynników metabolicznych oraz także wad wrodzonych dotyczących nieprawidłowej budowy główki i panewki stawu. OA charakteryzuje się bólem i stanami zapalnymi wynikającymi z uszkodzeń chrząstki stawowej, kości i otaczających tkanek miękkich. Brak odpowiednio szybkiego wygaszania stanu zapalnego daje w konsekwencji coraz większe uszkodzenia a intensywność bólu rośnie. Powstają obrzęki a ruchomość stawów maleje. Koniec końców pies ma nie tylko dużą trudność z poruszaniem się, ale także ze wstawaniem. Leczenie OA polega przede wszystkim na ograniczaniu stanu zapalnego a co za tym idzie zmniejsza bolesność i obrzęki oraz ma na celu zwiększenie ruchomości stawów. Brak odpowiednio wcześnie włączonego wspomagania i leczenia daje w efekcie postępujący proces destrukcji chrząstki stawowej, uszkodzenie i przebudowę warstwy podchrzęstnej kości.

Od dawna wiadomo, że dieta bogata we wszystkie niezbędne składniki odżywcze, na odpowiednim poziomie i w odpowiednich proporcjach, wspomaga leczenie wielu schorzeń, spowalnia postępowanie choroby, a u zdrowych psów opóźnia wystąpienie problemów typowych dla wieku podeszłego. Prawidłowo bogata, naturalna dieta ma dodatkową zaletę – nie stanowi groźby wystąpienia niepożądanych skutków ubocznych, które niestety towarzyszą standardowym metodom leczenia przy użyciu niesteroidowych środków przeciwzapalnych (NPLZ) oraz sterydów. Od dawna wiadomo też, że ciało małży zielonych zawiera bogactwo związków o działaniu przeciwzapalnym i składników odżywczych niezbędnych do budowy sprawnie funkcjonujących chrząstek i stawów. Dokładne mechanizmy tego działania nie zostały jeszcze dostatecznie zbadane a wiele z tych związków nie zostało ostatecznie zidentyfikowanych. Wykazano jednoznacznie, że małż działa ale nadal pozostaje dla nauki wielką zagadką.

Badania na psach, kotach, koniach, szczurach, myszach oraz ludziach pokazują, że suplementacja mączką z małża (otrzymaną na drodze liofilizacji, wysoka temperatura niestety powoduje degradację składników aktywnych) obniża poziom stanu zapalnego, zmniejsza obrzęki, zwiększa ruchomość, niweluje ból. Psy, którym podawano GLM (mączka z małża), poddano badaniu na płytach siłowych Kistlera (badanie to pokazuje dokładnie czy zwierzę obciąża podczas chodu lub truchtu wszystkie łapy jednakowo), ocenie RTG, badaniu ortopedycznemu oraz ocenie subiektywnej ich właścicieli. Badania były randomizowane, z próbą kontrolną i podwójną ślepą.

Dawki potrzebne do uzyskania efektu terapeutycznego wynosiły 18-30 mg/kg masy ciała / dobę lub 0.3% DM. Suplementacja na takim poziomie u badanych psów pozwoliła obniżyć dawki Karprofenu lub wyłączyć NPLZ ze stosowania.  Karprofen ma silne działania uboczne, jest szczególnie toksyczny w stosunku do wątroby (szczególnie u labradorów), nerek oraz działa silnie drażniąco na żołądek i jelita.

Mączka z małża jest bardzo skuteczna, niestety wymaga czasu na rozwiniecie działania. Efekt leczniczy jednak utrzymuje się do kilku tygodni po odstawieniu suplementacji. Wykazano, że korzystny wpływ GLM utrzymuje się 2-3 tygodnie po odstawieniu suplementacji jeżeli trwała ona co najmniej 2 miesiące. Nie pociąga za sobą niepożądanych skutków ubocznych, wykazano także, że białka małża są słabym alergenem i bardzo rzadko powodują alergiczną odpowiedź (co wcale nie znaczy, że Twój pies nie stanie się tym rzadkim wyjątkiem, który zareaguje – dlatego tak jak wszystkie naturalne suplementy, wprowadzaj do diety swojego psa małże powoli i ostrożnie). Oprócz braku skutków ubocznych, małże mają działanie osłonowe w stosunku do żołądka i jelit jeżeli są podawane w trakcie kuracji niesteroidowymi środkami przeciwzapalnymi.

Małże są niezwykle bogate w szereg bioaktywnych biolipidów: ETA, EPA, DHA, F-kwasy, sfingolipidy, fitosterole, diacyloglicerole, diterpeny, seskwiterpeny i saponiny. To właśnie frakcja tłuszczowa hamuje enzymy COX zaangażowane w stan zapalny, aktywność 5-LOX znosząc szkodliwość wysokiego poziomu leukotrienów. Zawierają także cenne przeciwutleniacze z grupy ksantofilów (między innymi fukoksantyna), karotenoidów i antocyjanów. Kwasy tłuszczowe należące do PUFA omega-3 wspomagają wzrost bakterii jelitowych zdolnych do wysokiej syntezy krótkołańcuchowych kwasów SCFA, stanowiących główne źródło energii dla enterocytów. Związkiem wspomagającym „pokarmowo” dla dobroczynnych szczepów budujących mikrobiom jelitowy jest siarczan glukozaminy będący jednym z aktywnych biologicznie składników małża. Małże mają zdolność modulacji odpowiedzi immunologicznej poprzez regulację limfocytów Th1 i Th2. Składniki zawarte w ciele P. canaliculus bezpośrednio oddziaływują na florę jelitową a co za tym idzie wpływają na różnorodność biologiczną bakterii jelitowych, ich wzrost i aktywność metaboliczną.

Dotychczasowe badania na zwierzęcych modelach IBD wskazują, że bogate w lipidy ciało małża wywiera ochronne działanie w stosunku do żołądka i jelit. Wspomagają funkcję jelit i wpływają na mikrobiom. Hemolimfa małży zawiera bioaktywne białko o nazwie pernin. Białko to jest bardzo dużą cząsteczką, złożoną z ok 500 aminokwasów. Jest to białko agregujące, niepigmentowane, glikozylowane. Skład aminokwasowy perniny daje wysokie stężenie reszt histydynowych (modulacja układu immunologicznego) i kwasy asparaginowego. Pernina jest inhibitorem bakteryjnej proteazy serynowej. Mięso małży P. canaliculus zawiera 0.2 mg perniny na 1 małża. Peptydy przeciwdrobnoustrojowe AMP zawarte w hemolimfie małża, stanowiące jego wrodzony układ immunologiczny a zarazem ochronę przed bakteriami, wirusami i grzybami patogennymi działają silnie bójczo szczególnie w stosunku do Enterococcus faecalis, Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Neurospora crassa, Fusarium culmorum. Kolejny aktywny związek zawarty w małżach to inhibitor prostaglandyn częściowo odpowiedzialny za działanie przeciwzapalne.

Poniższa tabela pokazuje zawartość poszczególnych składników odżywczych w surowym małżu P. canaliculus

Więcej informacji na temat małża nowozelandzkiego znajdziesz w drugiej części W zgodzie z naturą. Książka ukaże się w 2019r.